Kullancılara spot elektrik fiyatını etkileyebilecek önemli parametrelerin beklenen değerden sapma oranlarını girdi olarak girmelerini ve istatistiksel olarak tutarlı bir dağılımı ortaya koyabilecek sayıda Monte Carlo simülasyonunu çalıştırmalarını sağlayan ve nihayetinde de “Olasılıksal Fiyat Tahmin Eğrisi”ni oluşturan modüldür.
RIX | ESTIM, AVIEW | MARKETSIM gibi fundamental elektrik fiyat tahmini yazılımlarıyla entegre olarak kullanıcıların normal, uniform ve aşamalı dağılım grupları için aşağıda listelenen parametreleri girmelerinin ardından çalışmaktadır:
- Normal dağılım olarak ele alınan girdiler
– Talep
– Termik alınabilir güç
– Rezervuarlı HES üretimi
– Nehir tipi HES üretimi
– Rüzgar üretimi
– Güneş üretimi
- Uniform dağılım olarak ele alınan girdiler
– Yeni santral yatırımlarının devreye giriş tarihleri
- Aşamalı uniform dağılım olarak ele alınan girdiler
– Doğalgaz zammı
– Tarife zammı
– Doğalgaz zammı tarife zammı bağlantı oranı
– Doğalgaz arz krizi
– Dolar ve Euro kuru
Yukarıdaki girdiler arasında kovaryans oluşturabilecek durumlar için senaryoların gösterilmesi sağlanmakta ve böylece her bir parametrenin ilgili diğer parametre karşısında ne kadar duyarlı olduğu hesaplanabilmektedir.
Monte Carlo simülasyonundan sonra, olasılıksal fiyat tahmin eğrisi hesaplanmakta ve bir olasılık dağılımı fonksiyonu ya da kümülatif dağılım fonksiyonu olarak gösterilmektedir. Seçilecek simülasyon için santral bazında arz, fiyat ve talebin kesiştirildiği Merit Order gösterilmektedir. Kullanıcılar Monte Carlo simülasyonunu 400 ile 1000 arasında simüle edebilirler.
RIX | OPTIM, enerji ticareti yapan şirketlerin maruz kaldıkları riski sınırlayan ve portföylerinin karını maksimize ederken enerji ticareti faaliyetlerinde rekabet güçlerini artırmalarını sağlayan bir portföy optimizasyonu aracıdır. Bu analitik araç tüm süreci otomatize ederek enerji ticareti yapan kişilerin karşılaştıkları piyasa riskleri ile Excel tabanlı manuel hesaplamalardan kaynaklanan belirsizlikleri en aza indirgemelerini sağlamaktadır. RIX | OPTIM, portföy pozisyon yönetimi ve tedarik yönetimi olmak üzere iki temel fonksiyona sahiptir.
Portföy pozisyonu yönetimi fonksiyonu, şirketin üretim varlıklarını ve mevcuttaki ikili anlaşmalarını dikkate alarak hedge edilmesi gereken net pozisyonu (short ya da long) hesaplamaktadır. Net pozisyonun hesaplanması sırasında mevcut ve potansiyel müşteriler ayrı ayrı ele alınmakta ve potansiyel müşteriler için müşteri kaybetme oranı gibi parametreler kullanılmaktadır. Dolayısıyla hem pozisyonların konsolide edilmesi (netting) hem de risk hesaplanması bu fonksiyon içinde yer almaktadir.
Tedarik yönetimi fonksiyonu olasılıksal fiyat tahmin eğrisini oluşturan RIX | ESTIM ile entegre bir şekilde çalışmaktadır. Olasılıksal fiyat tahmin eğrisi RIX | OPTIM tarafından modelin içine alındıktan sonra farklı seviyelerdeki “Spot Piyasa Açık Pozisyon Oranları”na (SMOPR) göre portföyü optimize etmek için Forward, Future ve Option ürünleri dikkate alınmaktadır.
Spot Piyasa Açık Pozisyon Oranları azaldığında maruz kalınan risk de azalmakta ancak tedarik stratejisi büyük oranda OTC bazlı olduğundan elek- trik tedariğinin maliyeti artmakta ve bu da enerji ticaret şirketinin potansiyel karını azaltmaktadır. Öte yandan Spot Piyasa Açık Pozisyon Oranları arttığında ise potansiyel karı büyümekte ancak şirketin maruz kaldığı risk de artmaktadır. Böylece artan ve azalan risk durumlarını analiz edebilmek için risk, maliyet, nakit akışı ve karlılık gibi parametreler %5’lik dilimler halinde hesaplanmaktadır. Bu parametreler VaR, cVaR, PaR ve diğer göstergelerle desteklenerek enerji ticaretiyle uğraşan kişilere daha somut fikirler vermektedir.
Son olarak RIX | OPTIM’in yeni ürünlerin yaratılmasına fırsat tanıması likit olmayan piyasalarda faaliyet gösteren enerji ticareti şirketlerini avantajlı bir konuma getirmektedir.
RIX | TRADE bir ticaret işlemleri yaşam döngüsü yönetim sistemidir (Transaction Lifecycle Management) ve aşağıda belirtilen modüllerden oluşmaktadır:
- Deal Capture: OTC ve Exchange piyasalarındaki sözleşmelerin sisteme aktarıldığı ve listelendiği modüldür. Mevcut durum itibariyle OTC ürünleri (Tradition, GFI, Volt, Balkaner, vb.) veya ikili anlaşma potansiyelleri tedarik alternatifleri olarak kullanıcı tarafından sisteme girilebilmektedir. EPİAŞ’ın kurulması ve BIST’te elektrik sözleşme- lerinin aktif hale gelmesi sonrası bu platformlarla da entegrasyonlar tamamlanacaktır.
- Order Routing: Seçilen ürünlerin sözleşmeye bağlanması için gerekli şirket içi ve karşı taraf onay süreçlerinin otomatize edildiği modüldür.
- Sözleşme Yönetimi: Sözleşmeye bağlanan ürünlerle ilgili sözleşmelerin tutulduğu ve teminat, faturalama, ödeme tarihi gibi sözleşmesel aksiyonların bilgi olarak listelendiği modüldür.
- Spot Piyasa İşlemleri: Gün Öncesi, Gün İçi, Dengeleme ve Yan Hizmetler piyasaları kapsamında oluşturulacak tekliflerin hazırlandığı ve Piyasa İşletmecisi(leri)’ne otomatik gönderildiği aynı zamanda Piyasa İşletmecisi(leri)’nden de uzlaştırma ve teminat gibi bilgilendirmelerin otomatik olarak çekildiği modüldür.
- Teminat Yönetimi: OTC veya Exchange kapsamındaki teminat yükümlülüklerinin tutulduğu ve şirket içi finans sistemleri ile entegre olarak gerekli bilgi alış-verişinin yapıldığı modüldür.
- Uzlaştırma ve Faturalama Modülü: Ticaret sözleş- meleri veya Spot işlemleri dolayısıyla oluşan uzlaştırmanın hesaplandığı, gelen bildirimlerin kontrol edildiği veya bildirimlerin gönderildiği; uzlaştırma mutabakatı sonrası sadece fatura miktar ve tutarlarının hesaplandığı ve bunları faturalama sistemlerine gönderen modüldür.
RIX | onTRACK, ticaret takibi, porföy yapısı analizi, karşı taraf kredibilite analizi işlevlerini ve düzenleyici kurumların talep ettiği raporlama formatlarını kapsamlı bir şekilde sağlayan yüksek performanslı bir raporlama aracıdır.
Ticaret takibi fonksiyonu kapsamında “Gün Öncesi” ve “Gün Sonu” raporları günlük, haftalık, aylık, üç aylık veya yıllık periyotlar şeklinde olabilmektedir. Bununla beraber trader bazında veya bütün ticaret ekibinin ticaretini yaptığı toplam hacime yönelik raporlar da bulunmaktadır. Kısa-orta-uzun vadeli olarak geleceğe yönelik aşağıdaki standart raporlar üretilmektedir:
- Gün öncesi ve gün sonu raporları
- Marked-to-Market veya gerçek olarak;
-Portföy toplamı için ve karşı taraf bazlı karlılık raporları
-Toplam portföy riski ve karşı taraf bazlı risk raporları
-Trader bazlı toplam risk ve karlılık raporları
- Mevcut karşı taraflar için sözleşme bitimi ve limit aşımı uyarıları
- Karşı taraf riski ile ilgili olarak, toplam alacak/borç, yapılan ticaret miktarı ve tutarı gibi parametreler raporlanmaktadır.
RIX | onTRACK’in kullanıcı dostu ve esnek bir yapıda tasarlanmış olmasından dolayı müşterinin ihtiyacına yönelik yeni raporlar da üretilebilmektedir.
Portföy yapısı analizi fonksiyonu kapsamında karşı tarafın temerrüde düşme veya performans düşüklüğü sebebiyle ticaret şirketinin ticari portföyünün maruz kalacağı risk tutarı belirlenmektedir. Karşı taraf kredibilite yönetimi olarak da adlandırılan bu fonksiyon şirket tarafından belirlenen kriterlere göre çalışmaktadır. Bu kapsamda aşağıda belirtilen işlemler gerçekleştirilebilmektedir:
- Karşı tarafın finansal ve finansal olmayan notu sistem üzerinde hesaplanmaktadır.
- Dış kaynak derecelendirme kurumundan alınan not sistemdeki notlarla eşleştirilmektedir.
- Karşı tarafın skoruna karşılık gelen kredibilite kategorisi belirlenmekte ve karşı taraf bu kategoriye atanabilmektedir.
